Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

Εικονικά

Αν γυρίσουμε νοερά στην προ του internet εποχή, θα διαπιστώσουμε στη στιγμή τις τεκτονικές αλλαγές που συντελέστηκαν μετά την ανακάλυψη και σε ευρύ φάσμα υιοθέτησή του.
Ασφαλώς αυτές οι αλλαγές δεν είναι μονοσήμαντες, ούτε ολωσδιόλου αρνητικές. Εν τούτοις, ανέτρεψαν συλλήβδην τη νοοτροπία και την καθημερινότητα της πλειονότητας των ανθρώπων ανά την υφήλιο.
Ο βομβαρδισμός μας με καταιγισμό πληροφοριών επί παντός επιστητού εγκαθίδρυσε μια καινή αυτοκρατορία, την αυτοκρατορία της πληροφορίας. Αυτό αφενός οδήγησε στη διεύρυνση των οριζόντων, μέσα από την ταχύτητα, την ακρίβεια και την ποικιλία μιας παντοδύναμης μηχανής αναζήτησης, η οποία  εκμηδένισε το χρόνο και το χρήμα που άλλοτε ήταν προαπαιτούμενα για να έχει κανείς πρόσβαση σε πάσης φύσεως πληροφορίες. Επιπλέον, κατήργησε συγκινήσεις που λάμβαναν τη μορφή ιεροτελεστίας, όπως την αναζήτηση ενός μουσικού δίσκου-διαμαντιού στα δισκοπωλεία(και το εκεί συνακόλουθο σάστισμα-χάζι μπροστά στις''ανακαλύψεις΄΄ μας) ή την παρακολούθηση μιας ταινίας παραδοσιακά, στον κινηματογράφο, ελλείψει άλλων εναλλακτικών. Εκτός του ότι επήλθε απώλεια θέσεων εργασίας μέσω της συστηματικής πειρατείας και ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός ανθρώπων έχασε εν μία νυκτί μια αλλοτινά σταθερή πηγή εισοδήματος, χάθηκε και κάτι άλλο. Και αυτό δεν είναι παρά η ατμόσφαιρα, η αίσθηση της ανακάλυψης, της περιπλάνησης, του καινούργιου. Η αίσθηση ότι δεν είναι όλα αηδιαστικά διαθέσιμα.

Αυτός ο κορεσμός τα καθιστά όλα αδιάφορα. Χλιαρά.
Πέραν τούτου, η μεγαλύτερη μεταβολή που επέφερε η σαρωτική άφιξη του διαδικτύου, αναφέρεται στον τρόπο επικοινωνίας. Μέσα από ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, νομιμοποιήθηκε η παρακολούθηση ιδιωτικών στιγμών του τάδε και η κατά συρροή πρόσληψη σκέψεων του δείνα. Καθείς έχει τη δυνατότητα να παραθέτει σχόλια και απόψεις αλλά και να ενημερώνει τους ''φίλους'' του πού είναι ανά πάσα στιγμή της ημέρας. Εκεί ακριβώς που ανθεί ο ναρκισσισμός ατόμων που κατέχονται από την βλακώδη πεποίθηση ότι συνιστούν το κέντρο του σύμπαντος, εκεί η κοινωνικότητα είναι που αποτιμάται με πρωτόγνωρα κριτήρια, όπως τον αριθμό των ''φίλων'' αλλά και την απήχηση που έχουν οι σύνδεσμοι και τα ''στάτους'', με γενικό δείκτη αποτίμησης την επισκεψιμότητα του εκάστοτε''προφίλ''.

Ξαφνικά, όλοι έγιναν άσοι στις κριτικές και άρχισαν να κρίνουν σκόπιμο ότι η ΚΑΘΕ στιγμή της ζωής τους που απαθανατίζεται μέσα από φωτογραφίες, ενδιαφέρει όλο το διαδικτυακό κόσμο και συνεπώς πρέπει να δημοσιεύονται πάραυτα. Φτάνουμε επομένως σε ένα (ακόμα) οξύμωρο: από τη μία τα επικοινωνιακά χάσματα γεφυρώνονται καθώς άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα και ανησυχίες έρχονται σε επαφή παρά τη χιλιομετρική απόσταση, και από την άλλη οι ίδιοι άνθρωποι ενδέχεται να υποκύψουν στην παγίδα του εθισμού επινοώντας και εν συνεχεία καλλιεργώντας ένα επίπλαστο προφίλ. Όσο επιζητούν αποδοχή, τόσο καταπνίγουν την όποια τους διαφορετικότητα, και τόσο ο πραγματικός εαυτός τους παραμένει στην αφάνεια.

Κάπως έτσι υπάρχουν άνθρωποι άκρως μοναχικοί που σε διαδικτυακό επίπεδο υπερβαίνουν τα όρια του δημοφιλούς ενώ στην καθημερινότητά τους δεν έχουν ούτε ένα φίλο, με εκείνη την παλιά σημασία της λέξης, που δυστυχώς έχει καταντήσει παλιακή. Και μέσα από το ''δήθεν'' που ανθεί στην κατά κόρον και στην ιντερνετική κοινωνία, ο χρόνος σπαταλάται αφειδώς για την επίτευξη ενός υψηλού βαθμού αποδοχής, ενώ η πραγματική ζωή κυλάει μουντά και αντιπαραγωγικά.

Φυσικά δεν αναφέρομαι σε όλους τους χρήστες αλλά σε μια(δυστυχώς)μεγάλη μερίδα αυτών, από τη δική μου οπτική πάντα. Ενώ κόλπα και επικοινωνιακά τεχνάσματα φαίνονται να γίνονται κοινό κτήμα και οι περισσότεροι βρίσκουν το δικό τους τρόπο να εκφράσουν αυτό που θέλουν, η αλλοτρίωση σε κοινωνικό επίπεδο, και η επικοινωνιακή δυστοκία ολοένα εντείνονται. Γιατί το ερώτημα είναι: βρίσκει ο καθένας τρόπο να πει αυτό που θέλει; Και αν ναι, είναι σίγουρα δικός του;
Μπορεί να ξυπνήσει μια μέρα όντας μη δέσμιος μιας τυποποιημένης ρουτίνας που τον θέλει να ανατρέχει στο προφίλ του και να αναζητεί τρόπους να το κάνει πιο θελκτικό;

Όταν η πραγματικότητα επιμένει να γίνεται όλο και πιο ακατανόητη και νεφελώδης, είναι αυτομαζοχιστικό να χανόμαστε, πόσο μάλλον να σκαρφιζόμαστε μια εικονική πραγματικότητα.
Κάποια στιγμή θα κληθούμε να επιλέξουμε τι θέλουμε να είμαστε: πραγματικά αυθεντικοί με ψεγάδια και ατέλειες ή καθ' έξιν εικονικοί με προσωπείο τελειότητας- και μπορεί να μην ξέρουμε καν σε ποια κατηγορία ανήκουμε ώστε να μεταπηδήσουμε στην άλλη.
Όταν δίνουμε τόσο μεράκι στην κατασκευή του προσωπείου, ξεχνάμε ότι κάτω από αυτό κρύβεται ένα πρόσωπο -και η προσκόλληση στην εικόνα είναι η μέγιστη πηγή απάτης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: